Teknik Özellikler

Sigortaların teknik özellikleri; termik koruma, kısa devre akımının sınırlandırılması, nominal  kesme özelliği, tehlikeli aşırı gerilimlere dayanım, minimum işletme gerilimi, güç sarfiyatı şeklinde belirtilir.

YG sigortalarının çalışması alışılagelmiş anlamda asgari açma akımı (Imin) ile belirlenir. Bu sigortalar ancak Imin değerinin üzerindeki sahada emniyetle çalışır. Yani, İn (Anma Akım) ile Imin değeri arasındaki sahada emin bir açma garanti edilemez. Sigortanın bu değerler arasında yüklenmesi, sigortanın aşırı derecede ısınmasına ve neticede patlamasına ve çevresine büyük zarar vermesine yol açabilir. Zira , bu kritik alanda erime elemanı yalnızca bir veya birkaç küçük parçada erir ve buralarda oluşan ark devreden akımın geçmesini sürdürür, dolayısıyla aşırı termik zorlanmalara neden olur. Bu sorunu giderebilmek için sigortalar termik koruma sistemi ile donatılmalıdır.

Termik koruma sistemi sigortanın iç bünyesinde yer alır ve sigortanın her ne sebepten olursa olsun aşırı ısınması halinde, tehlikeli olacak termik zorlamaya erişilmeden önce, çarpma piminin kurtulması vasıtasıyla şalterin açılmasını, dolayısıyla devrenin kesilmesini sağlar. Termik koruma sistemli sigortalar ancak bir şalter ile kombine ise kullanılmalıdır. Otomatik açmalı bir şalter ile kombine ve bilhassa SF6 gaz izoleli "Ring main unit" panolarda muhakkak termik koruma sistemli sigortaların kullanılması tercih edilmelidir.

Kısa Devre Akımının Sınırlandırılması;YG sigortaları daha ilk yarım periyotta akım yükselirken devreyi keser; diğer bir tabirle kısa devre 10 mili saniyeden daha kısa sürede yani kısa devre darbe akımı tepe değerine henüz erişmeden kesilecektir. Böylece tesis kısa devre akımlarının tahrip edici termik ve mekanik zorlamalarından korunmuş olacaktır. Sigortanın akım sınırlama hadisesi, devreden geçmesine müsaade edeceği akımdır ve bu ancak sigorta telinin akımı kadar büyük olabilir. Erime teli belirli yerlerinden başlayarak eriyecek ve buharlaşacaktır. Meydana gelen ark kuvartz kumu ile soğutulacaktır. Arkın sönme t. süresince akım ark uzunluğunca azalacak ve gerilimin ilk sıfırdan geçişi civarında tamamen kesilecektir.

Nominal Kesme Özelliği;Anma kesme performansı sigorta iç yapısının özelliklerine, erime elemanının hassasiyetine ve soğutma ortamının özelliklerine bağlıdır. Bu özelliklerin iyileştirilmesi sigortanın kesme sınırını yükseltir. Erime ve ark sürelerinin küçüklüğü, pek çok kısmi arkların oluşması ve bunların söndürülmesinin sigorta boyunca eşit olarak yapılabilmesi, daha az ısı oluşturulması ve bu ısının sigorta boyunca eşit dağılması bir sigortanın anma kesme sınırını yükseltir.

Tehlikeli Aşırı Gerilimler;Kısa devre akımı kesildiği anda gerilim sıçrama yapacaktır. Transformatör, kondansatör, kablo çıkışları ve gerilim transformatörlerinin önünde bu tip sigorta kullanmanın temin edeceği avantaj yüksektir.

Minimum İşletme Gerilimi;İşletme geriliminin, sigortanın Un değerine oranla küçük olması devrenin kesilmesi anındaki gerilim sıçramasını, sigortanın konstrüksiyonuna tabi olarak, aşırı arttırabilir. 10 kV bir işletme geriliminde Un = 20 kV’luk bir sigorta tehlikesizce kullanılabilir.

Güç Sarfiyatı;Sigortada oluşan ısı atmosfere iyi şekilde iletilmelidir. Kapalı ortamlarda ve izole panolarda ısı, cihazların anma değerlerinde önemli bir sınırlama faktörüdür. Sigortanın takribi güç sarfiyatı (R x I2 x K) olarak hesaplanabilir. Sigorta iç direncinin R (20 C'deki) değerinin ısınma neticesinde artışını belirten K faktörü, In değeri için takriben 1,5-2 dir. In den daha düşük akım değerleri için bu faktör takriben 1,1 -1,5 gibi bir değer olur.

YG Sigortaları Şeçimi

Sigortanın koruma yapacağı yere uygun özelliklerde seçilmesi gerekir.

Sigorta Nominal Gerilimi;

İşletme gerilimine uygun seçilmelidir. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Nominal Kesme Özelliği;

Şebekenin kısa devre yüküne uygun özellikte sigorta seçilmesine özen gösterilmelidir. Bazı özel hallerde bir üst boydaki sigortayı seçerek veya iki sigortayı seri bağlayarak daha yüksek anma kesme gücüne erişilebilir.

Nominal Akım;

Sigortanın isimlendirilmesi için belirtilen bir değerdir. Aslında, uygulamada önemli olan sigortanın kullanma yer ve amacına uygun tespiti ve seçimidir. Bu seçimde ısınma en önemli faktörlerden biridir. Örneğin, bir trafo korumasında, açık havada In=6 A. bir sigorta uygun ise, aynı trafonun tamamen kapalı bir ortamda bulunan sigorta ile korunması halinde In=10 A’lık sigorta gerekebilir. Daha yüksek akım değerlerinin gerektiği  istisnai hallerde aynı değerdeki iki sigortayı paralel bağlamak gerekir.Ancak, yan yana duracak bu iki sigorta ısınma bakımından birbirini etkileyeceği için bir tolerans kabul edilmelidir.

Koruma Yapacağı Yere Uygunluğu;

Sigortanın motor, transformatör, kondansatör, kablo ve hat koruması, gerilim trafosu korunmasında kullanılmasına göre seçimi değişmektedir.

• Motor Koruması

  Motorların kısa devre korumaları için OG sigorta seçiminde, motorun yol alma akım ve süresi en önemli kriter olarak dikkate alınmalıdır. Sigorta akım zaman eğrilerinde standartların tanıdığı tolerans ihmal edilmemelidir. Diğer önemli bir kriter ise yol verme tekrarı, yani motora saatte kaç defa yol verildiğidir. Yol verme periyodunun sıklığına tabi olarak seçilen sigorta In değeri yükseltilmelidir.

• Transformatör Koruması

  YG sigorta In değeri belirli bir değerin altında olmamalıdır ki şalter kapandığında trafonun yol almadaki akım değeri (Mıknatıslama ani akımı) sigortaya zarar vermesin. Pratik bir hesap ile, 0,1 saniyelik bir süre için trafo yol alma akımı, trafo tam yük akımının 10-12 misli olarak düşünülebilir. Sigorta In değeri belirli bir değerin üstünde olmamalıdır ki trafonun AG tarafında meydana gelebilecek bir kısa devrede OG tarafında akım değeri sigortanın Imin (minimum açma akımı) değerinden küçük olmasın. Y.G. sigortasının In değeri o derecede büyük olmalıdır ki sigortalar, trafonun aşırı yüklenmesine müsaade etsin ve AG tarafındaki sigortalar ile aralarında seçiciliği sağlasın. Y.G. sigortanın In değeri o derecede küçük olmalıdır ki trafo sargılarındaki bir arızada daha çabuk kesme garantilenir ve OG besleme hattının başındaki sigorta veya röle ile aralarında seçicilik sağlanır. Transformatör devre uygulamalarında sigortaların seçimi için, transformatör güçleri ile ilgili olarak tavsiye edilen sigorta akımları sigorta seçim tablosunda (tablo-1) verilmiştir

• Kondansatör Koruması

  Sigorta In değeri hem sürekli maksimum yük akımı ve hem de müsaade edilebilir harmonik muhtevaya dayanabilmek için yeterince büyük olmalıdır. Sigorta In değeri, kapasitör bankının yol verme akımına dayanabilmelidir. Geçici olayların yaratabileceği gerilim yükselmeleri ihmal edilmemeli ve emniyet bakımından bir üst gerilim sınıfındaki sigorta seçilmelidir. Pratik bir bilgi olarak, sigorta In değeri kondansatör tam yük akım değerinin 1,6-2 katından az olmamalıdır.

• Kablo ve Hat Koruması

  Kablo ve hava hatlarının zaman zaman aşırı yüklenmelere maruz kalacağı unutulmamalıdır. Aksi halde bu durum sigortanın In ile Imin değerleri arasında yüklenmelerine, dolayısıyla aşırı ısınmalarına ve tahribine sebep olabilir. Bu sebeple sigorta In değeri kablo veya hat kesitlerinin maksimum taşıyabileceği yüke göre seçilmelidir.

• Gerilim Trafosu Koruması

  Gerilim trafoları çok küçük dayanımlı oldukları için Y.G. sigortaları bizzat gerilim trafosunun kendisini arıza akımlarına karşı etkili olarak koruyamaz. Ancak daha ziyade arızalı gerilim trafosunu sistemden ayırmak için kullanılır. Sigortanın seçiminde esas, gerilim trafosunun yol alma akımına dayanacak büyüklükte olmasıdır. Bu husus sigortanın en çok ln=2 A değerinde olmasını gerektirir. Bu çok küçük In değerli sigortalarda kullanılan çok ince akım hattı "korona" hadisesine sebep olabilir. Bu ihtimali düşünerek, sigorta borusunun topraklanmış metal aksamdan oldukça uzak bulunduğundan emin olunmalıdır.